ស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រត្រូវបានពលរដ្ឋខ្មែរក្រៅស្រុករិះគន់ជាបន្តបន្ទាប់ក្រោយពីចូលរួមសកម្មភាពជាប្រវត្តិជាច្រើនជាមួយនឹងលោកហ៊ុន សែន
ព្រះមហក្សត្រខ្មែរព្រះបាទនរោត្តមសីហមុនី និងរាជវង្សានុវង្សជាច្រើនអង្គត្រូវបានអ្នកលេងបណ្តាញសង្គមនៅក្រៅប្រទេស វាយប្រហារ រិះគន់ជាបន្តបន្ទាប់ក្រោយពីចូលរួមសកម្មភាពជាប្រវត្តិជាច្រើន ជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ។ ការចូលរួមនយោបាយជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានេះ ពុំមែនតែសម្តេចព្រះនរោត្តមសីហមុនីមួួយព្រះអង្គឡើយ ក្នុងនោះក៏មានញាតិវង្សរបស់ព្រះអង្គផងដែរ ដូចជាសម្តេចក្រុមព្រះជាដើម ។
តាងពីអាណត្តិទី០១មកពលរដ្ឋខ្មែរបានផ្ញើវាសនាលើព្រះរាជបល្លង្កទូទាំងប្រទេស ទាំងចាស់ទាំងក្មេង ប៉ុន្តែក្រោយសម្តេចក្រុមព្រះបានដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជាតាមតែខ្សែញាក់របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ម្តងហើយម្តងទៀត ពលរដ្ឋខ្មែរបានអស់់សង្ឃឹមបន្តិចម្តងៗរហូតកាត់ក្តីឲ្យគណបក្ស ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចស្មើរសូន្យកៅអីនៅ២អាណត្តិចុងក្រោយនេះ ។
ទង្វើនិងសកម្មភាពដែលធ្វើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរអស់ជំនឿនិងតែងតែរិះលើរាជវង្សនិងគណបក្សរាជានិយមនោះមានដូចជា ច្បាប់បំពេញបន្ថែមឆ្នាំ៨៥ កាលពីឆ្នាំ២០០៥ វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចូលរួមប្តឹងរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងចូលរួមប្រព្រឹត្តពុករលួយជាច្រើនផ្សេងៗទៀត ។
ជាងនេះទៅទៀតរាជវង្សានុវង្សត្រូវបានពួកគេមើលឃើញថាធ្វើព្រងើយកណ្តើយ មិនមានសកម្មអ្វីតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលបានចែងនោះទេ ក្នុងខណៈពលរដ្ឋខ្មែរ ទទួលរងទុក្ខទោសយ៉ាងអយុត្តិធម៌ ទទួលការបំពាន់ពីសំណាក់ជនមានអំណាច និងជនបរទេសជិតខាង សូម្បីតែសមាគមជនជាតិ វៀតណាម ប្រចាំនៅកម្ពុជាប្រមាថយ៉ាងក្តីក៏រាជវង្សានុវង្សខន្តីមិនចេញស្តីអ្វីដេរ ។ ប៉ុន្តែតែងតែមានព្រះរាជអង្គការចំពោះពលរដ្ឋខ្មេរស្លួតត្រង់ទៅវិញ ។
លោក ម៉ែន ណាត អ្នកលេងបណ្តាសង្គមដ៏ល្បីមួយរូបនិងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លុំមើលកម្ពុជា នៅប្រទេសណូវេ បានរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះសកម្មភាពរបស់ព្រះញាតិវង្សទាំងអស់ដែលមិនបានបម្រើជាតិ។
ការលើកឡើងបែបនេះ កាលកន្លងទៅ ត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចាត់ទុកថាជាការប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ ក្នុងនោះលោកសម រង្ស៊ីកំពុងតែជាប់ពាក្យប្តឹងនៅតុលាការនៅឡើយ ហើយពុំមែនតែលោកសម រង្ស៊ីទេ ដែលនឹងត្រូវកាត់ទោសដោយការប្រមាថព្រះមហាក្សត្រនោះ កន្លងទៅ អ្នកសរសេរនៅលើបណ្តាញសង្គមស្ពីពីព្រះមហាក្សត្រក៏ត្រូវបានកាត់ទោសរួចហើយ ។
តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាព្រះមហាក្សត្រគឺគ្មានបុគ្គលណាមួយរំលោភបាន ព្រះមហាក្សត្រ ជាប្រមុរដ្ឋ ព្រះមហាក្សត្រជាព្រះប្រធាននៃអង្គចៅក្រម ។ ទោះយ៉ាងណាច្បាប់នេះ ប្រហែលជាមិនអាចមានចំណាត់ការលើពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសបានឡើយ បញ្ហានេះគេឃើញថា ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅស្រុកចេញប្រតិកម្មជាបន្តបន្ទាប់ហាក់មិនមានខ្លាចច្បាប់នៅកម្ពុជាឡើយ ។
អ្នកទោសលីប៊ីប៉ុន្មាន៤០០នាក់លួចរត់ចេញពីគុក
ក្រោមការគ្រប៉គ្រង់មូម៉ាហ្គាដាហ្វីជាង៤០សិបឆ្នាំ បានរុញច្រានប្រទេសជាតិឲ្យធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិនយោបាយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ និងចលាចលស្ទើរហិនហោចអស់ ដោយសារតែអំពើផ្តាច់ការសាហាវឃោរឃោ មើលឃើញជីវិតពលរដ្ឋខ្លួនដូចកណ្តុរក្រលាត សត្វធាតុពុំអាចប្រៀបផ្ទឹមនឹងបាតជើងលោកបាន ។
ព្រោះសេចក្តីឈឺចាប់ទ្រាំពុំបាន ពលរដ្ឋលីប៊ីបានងើបឡើងបះបោរតវ៉ាប្រឆាំងរួមនឹងសហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្តួលរំលំរបបហ្គាដាហ្វីឲ្យវិនាសខ្ចាត់ខ្ចាយ លោកហ្គាដាហ្វីត្រូវពលរដ្ឋខ្លួនកាត់ទោសនៅនឹងកន្លែង ខណៈលោកកំពុងរត់ចូលលូដើម្បីគេចពួនពីការកាត់ទោសរបស់ពលរដ្ឋ កាលពីឆ្នាំ២០១១។
នៅថ្ងៃទី៤កញ្ញានេះក្រុមអ្នកគាំទ្រលោកហ្គាដាហ្វីដែលកំពុងទទួលទោសបានសម្រុកលួចរត់ចេញពីគុក Ain Zara ។ យោងទៅសារព័ត៍មានLibyan និង UNបានឲ្យដឹងថាមានមនុស្សប្រមាណជាង១០នាក់បានស្លាប់និង១៥នាក់ផ្សេងរងបួសគ្នុងខណៈពេលរត់ចេញហើយបះទង្គិចនិងកងនគរបាល។
ព្រោះសេចក្តីឈឺចាប់ទ្រាំពុំបាន ពលរដ្ឋលីប៊ីបានងើបឡើងបះបោរតវ៉ាប្រឆាំងរួមនឹងសហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្តួលរំលំរបបហ្គាដាហ្វីឲ្យវិនាសខ្ចាត់ខ្ចាយ លោកហ្គាដាហ្វីត្រូវពលរដ្ឋខ្លួនកាត់ទោសនៅនឹងកន្លែង ខណៈលោកកំពុងរត់ចូលលូដើម្បីគេចពួនពីការកាត់ទោសរបស់ពលរដ្ឋ កាលពីឆ្នាំ២០១១។
នៅថ្ងៃទី៤កញ្ញានេះក្រុមអ្នកគាំទ្រលោកហ្គាដាហ្វីដែលកំពុងទទួលទោសបានសម្រុកលួចរត់ចេញពីគុក Ain Zara ។ យោងទៅសារព័ត៍មានLibyan និង UNបានឲ្យដឹងថាមានមនុស្សប្រមាណជាង១០នាក់បានស្លាប់និង១៥នាក់ផ្សេងរងបួសគ្នុងខណៈពេលរត់ចេញហើយបះទង្គិចនិងកងនគរបាល។
អនិច្ចារាស្ត្រខ្មែររស់ក្រោមឆ័ត្ររហែក
«ពលរដ្ឋខ្មែរជ្រកក្រោមឆ័ត្ររហែកដ៏ត្រជាក់នៃមហាក្សត្រខ្មែរ» នេះគឺជាមតិយោបល់នៃពលរដ្ឋខ្មែរម្នាក់ដែលរត់ភៀសខ្លួនគេចវេសឲ្យផុតពីក្រញ៉ាំបិសាចនៃរបបផ្តាច់ការ បុរសខ្លាំងក្នុងសម័យនេះ ។
បើតាមគំនិតរបស់លោកមើលទៅស្រុកខ្មែរសព្វថ្ងៃនេះយល់តែទុក្ខសោកក្រៀមក្រំវិនាសខ្លោចផ្សា ឈឺចាប់ គ្មានជម្រកជ្រកកោន ដូចសត្វព្រាត់មេបា ដោយសារខ្យល់បោកបកបាក់បែកសំបុកលំនៅដ្ឋានក្តៅរងារឥតស្រាកស្រាន្ត ។
ស្វេតឆ័ត្រដែលពលរដ្ឋខ្មែរចាត់ទុកជាម្លប់ដ៏ត្រឈឹងត្រឈៃ ជាឪសថ ជាពន្លឺត្បូងចាំងចិញ្ចាច់ចិញ្ចែង ត្រូវងងឹតសូន្យសូងដូចស្ថិនអន្លង់ជ្រោះមរណៈ ។ លោកម៉ែន ណាំតជាបុគ្គលម្នាក់ ក្នុងចំណោមមិត្តភ័ក្រលោកជាច្រើនផ្សេងៗទៀត មានលោកប៉ាំង សុខឿន លោកឆាំឆានីជាដើមដែលតែងតែតវ៉ានឹងរបបលោកនឹងហ៊ុន សែន ប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានរបស់បរទេស ប្រហែលជាដោយសារតែលោកត្រូវរស់នៅឃ្លាតឆ្ងាយស្រុកកំណើត ឃ្លាតមេបាបងប្អូនមិនអាចចូលស្រុកបានវិញ និងត្រូវរបបនេះចោទលោកដោយអយុត្តិធម៌ទើបលោកសរសេរឆ័ត្ររហែក ។
សព្វថ្ងៃនេះពលរដ្ឋខ្មែរត្រូវនិរាសចោលស្រុកទៅតាមស្រុកតំបន់ប្រទេសផ្សេងៗពុំមែនតែ ដោយទទួលរឿងអយុត្តិធម៌ គេតាមចាប់ចងប៉ុណ្ណោះទេ ខ្មែរជាច្រើនត្រូវចាក់ចោលភូមិដ្ឋានទាំងស្រុកភូមិព្រោះតែជីវភាព ភាពក្រក្រី ព្រោះលោកធំឧកញ៉ាលួចឆក់ប្លន់ កេងប្រវ័ញ្ចជិះជាន់ គ្មានដីធ្លីធ្វើស្រែចំការ មានដីធ្វើស្រែចំការហើយ តែឈ្នួញកណ្តាល លោកធំស្រុកខ្មែរឲ្យតម្លៃថោក លោកមន្ត្រីស្រុកខ្មែរឲ្យទំនិញយួនសៀមចូលសម្លាប់របបរកសិកម្មខ្មែរ ឲ្យទំនិញខ្មែរចុះថោក ឲ្យទំនិញគេឡើងថ្លៃ ។
បញ្ហាទាំងនេះគ្មានច្បាប់ គ្មានទម្លាប់ គ្មានមេបាណាជួយមើលខុសត្រូវឡើយ ប្រហែលជាលោក ម៉ែន ណាតមើលឃើញទិដ្ឋភាពនៃពលរដ្ឋខ្មែរយ៉ាងនេះទើបលោកថា ជ្រកក្រោមឆ័ត្ររហែក ។
លោកសម រង្ស៊ីធ្លាប់និយាយថា ព្រះមហាក្សត្រត្រូវបានលោកហ៊ុន សែនគំរាមកំហែង ជិះជាន់ ទើបមហាក្សត្រខ្មែរមិនហ៊ានចេញស្តីមានព្រះវាចាអ្វីសោះ បើទោះបីជាឃើញពលរដ្ឋឈឺចាប់ និរាសរត់ចោលកូនចៅ ឃ្លាតឆ្ងាយស្រុក ឬត្រូវគេរំលោភបំពានយ៉ាងអយុត្តិធម៌ក្តី ។
ការលើកឡើងទាំងប៉ុន្មានត្រូវបានលោកហ៊ុន សែនចាត់ទុកថាជាការប្រមាថមើលងាយព្រះមហាក្សត្រ និងត្រូវផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់ ។
យ៉ាងណាៗនរណាប្រមាថនិងមើលព្រះមហាក្សត្រ ឬគោរពព្រះ ហើយពលរដ្ឋជ្រកក្រោមម្លប់ឆ័ត្រមែនឬក៏អត់ សូមបងប្អូនពិនិត្យមើលនិងតាមដានដោយខ្លួនលោកអ្នកចុះ
មហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី នឹងយាងបើកសម័យប្រជុំរដ្ឋសភាដំបូង នៃរបប ហ៊ុន សែន ក្នុងអាណត្តិថ្មី នៅព្រឹកថ្ងៃទី០៥ កញ្ញា ២០១៨។ នេះបើតាមសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់រដ្ឋសភា ហេង សំរិន។ គួសបញ្ជាក់ថា មហាក្សត្រ បានចាត់តាំង ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី តាំងពីថ្ងៃទី១៧ សីហា មកម្ល៉េះ ដែលអ្នកច្បាប់ហៅថា «កូនកើតមុខឪ»។
ការវាយប្រហារលើរថយន្តសិស្សសាលបណ្តាលឲ្យស្លាប់ប្រមាណ៤០នាក់មន្ត្រីសិទ្ធិថាជាអំពើឧក្រិដ្ឋរបស់អារ៉ាប់បី
កាលពីថ្ងៃទី៩សីហាកន្លងទៅ អារ៉ាប់បីសៅឌីបានបើកការវាយប្រហារតាមអាកាសទៅលើប្រទេសយេមែនបណ្តាលឲ្យស្លាប់មនុស្សប្រមាន៤០នាក់ ក្នុងនោះរួមទាំងសិស្សនិងគ្រូបង្រៀនផងដែរ ។
ការបាញ់ប្រហារនេះត្រូវបានមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិហៅថាជាអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏ធ្ងន់ធ្ងរទៅក្មេងៗសិស្សសាលា និងជាអំពើដែលមិនអាចទទួលយកបាន ។ មន្ត្រីHRWបន្ថែមថា ការវាយប្រហារនេះស្រដៀងគ្នាទៅនឹងការវាយប្រហារទៅលើក្បួនដង្ហែរសព និងពិធីមង្គលការកាលពីឆ្នាំ២០១៦ដែរ ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលជំលោះសង្គ្រាមក្នុងប្រទេសយេមែន នៃប្រទេសអារ៉ាបបីបដិសេធថា កំហុសទាំងនេះដោយសារតែវាមានភាពមិច្បាស់លាស់ លោកអាល់មីគីនីបន្ថែមថា គេពុំដែលឃើញមានសិស្សសាលានៅក្នុងរថយន្តនោះទេ ពួកគេពុំមែនជាសិស្សទេ ។
ប្រភពCNN:
ការបាញ់ប្រហារនេះត្រូវបានមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិហៅថាជាអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏ធ្ងន់ធ្ងរទៅក្មេងៗសិស្សសាលា និងជាអំពើដែលមិនអាចទទួលយកបាន ។ មន្ត្រីHRWបន្ថែមថា ការវាយប្រហារនេះស្រដៀងគ្នាទៅនឹងការវាយប្រហារទៅលើក្បួនដង្ហែរសព និងពិធីមង្គលការកាលពីឆ្នាំ២០១៦ដែរ ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលជំលោះសង្គ្រាមក្នុងប្រទេសយេមែន នៃប្រទេសអារ៉ាបបីបដិសេធថា កំហុសទាំងនេះដោយសារតែវាមានភាពមិច្បាស់លាស់ លោកអាល់មីគីនីបន្ថែមថា គេពុំដែលឃើញមានសិស្សសាលានៅក្នុងរថយន្តនោះទេ ពួកគេពុំមែនជាសិស្សទេ ។
ប្រភពCNN:
ឃើញច្បាស់ហើយថាការដោះលែងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងរួមទាំងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងៗជាព្រោះសម្ពាធអន្តរជាតិ មិនចិត្តសន្តោសហ៊ុនសែនទេ
កេចាំមើលការដោះលែងបក្សប្រឆាំងនិងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើននាក់នោះថាតើសម្ពាធអន្តរជាតិឬចិត្តសន្តោសប្រណីនិងមានចិត្តដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយរបស់ហ៊ុន សែន?
ពេលនេះគេឃើញច្បាស់ហើយ វាពិតជាសម្ពាធរបស់អន្តរជាតិមែន មិនទាន់បានប៉ុន្មានផង ហ៊ុន សែនតាមទារលុយលោកគឹម សុខ និងគំរាមកំហែងអ្នកដែលផ្សាយថាគេដោះលែងលោកកឹម សុខា។
អំពើទាំងនេះត្រូវបានអ្នកលេងបណ្តាញសង្គមនិងខ្មែរពីសហគមន៏អ៊ឺ ប្រទេសសេរីហៅលោកហ៊ុន សែនថាជាថៅកែគុក ជាមនុស្សឆ្កួតនិយាយឡប់ឡែ មិនច្បាស់លាស់ ម្តងថាលោកកឹម សុខាគ្មានទោស ថាជាពិរុទ្ធជន ម្តងថាជាឧក្រិដ្ឋជន ថាជាជនក្បត់ជាតិ មិនអាចលើកលែងទោសបានទាំងដែលតុលាការមិនទាន់កាត់ទោស ។
ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះលោកហ៊ុន សែនបែរជានិយាយមិនច្បាស់លាស់ ប្រហែលជាចង់ជួយកាត់ទោសលោកកឹម សុខាជំនួយតុលាការនិងដើម្បីបំភ័ន្តបន្លំខ្មែរថាដោយសារលោកហ៊ុន សែនមានចិត្តសន្តោសប្រណីខ្មែរដូចគ្នា ចង់ឲ្យខ្មែរមានសន្តិភាពសេរីភាពសុខសាន្ត ហើយនិងដើម្បីភូតភរអន្តរជាតិតទៅទៀត។ ដូច្នេះហើយបានជាលោកហ៊ុន សែនឲ្យមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងនិងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សទាំងអស់សរសេរលិខិតសុំទោស ហើយគំរាមមិនឲ្យមាននរណាមួយនិយាយថាដោយសារការដោះលែងមន្ត្រីទាំងនោះពុំមែនជារឿងគំនាបនយោបាយអន្តរជាតិទេ បើហ៊ាននិយាយនឹងត្រូវចាប់អ្នកទាំងអស់នោះបញ្ជូនចូលគិតវិញ ។
មិនទាន់បានមួយដង្ហើមផង ស្រាប់តែលោកហ៊ុន សែនប្រកាសឲ្យមេធាវីរបស់លោកតាមទាំរលុយលោកកឹមសុខ។ នេះបង្ហាញថាវាពុំមែនជាចិត្តសន្តោសប្រណីនិងចង់បានសន្តិភាពដែលបុរសខ្លាំងតែគំរាមកំហែង និងប្រកាស់សង្គ្រាមជាញឹកញាប់នោះទេ វាពិតជាមានគំនាបអន្តរជាតិមែន ។
គេឃើញអ្នកទោសនយោបាយឬអ្នកទោសសកម្មជនដីធ្លីជាច្រើន ឲ្យមាន
កុំព្រហើនថាអន្តរជាតិដាក់សម្ពាធទើបហ៊ុន សែនដោះលែង បើហ៊ានថាអញនឹងចាប់ញាត់គុកវិញ
ថ្ងៃនេះដែរលោកហ៊ុន គ្រោងនឹងដោះលែងអ្នកទោសទ្រង់ទ្រាយធំ ដោយលោកថាជាការស្នើសុំព្រះមហាក្សត្រឲ្យដោះលែងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលត្រូវបន្ធូរបន្ថយទោសក្នុងរដូវបុណ្យម្តងៗ ពុំមែនជាការស្ថិតនៅក្រោមគំនាបនយោបាយបរទេសណាមួយទេ ហើយនេះក៏ជាសិទ្ធិរបស់លោកក្នុងការស្នើសុំមហាក្សត្រឲ្យទ្រង់ដោះលែងដែរ ពុំមែនជាការប្រើអំណាច និងតុលាការស្ថិតនៅក្រោមនាយករដ្ឋមន្ត្រីអីដែរ ។
លោកបន្តថាបើនរណាមួយហ៊ានថាការដោះលែងនេះគឺដោយសារតែសម្ពាធអន្តរជាតិនោះ លោកនឹងចាប់ដាក់គុកវិញភ្លាម កុំព្រហើនឲ្យសោះ នេះជាការអនុវត្តច្បាប់ ចំពោះបុគ្គលដែលប្រព្រឹត្តល្មើសច្បាប់ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។
កាលពីម្សិលមិញលោក សម រង្ស៊ីបានហៅតុលាការរបបក្នុងភ្នំពេញថាជាអាយ៉ងរបស់លោកហ៊ុន សែន ដែលចង់ចាប់ចងនិងចោទនរណាមួយតាមតែចិត្តរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោកសម រង្ស៊ីថាលោក មិនខ្វល់នឹងការកោះហៅរបស់តុលាកាក្រុងភ្នំពេញឡើយ ។
ជារឿយៗគេតែងឃើញអ្នកទោសជាច្រើនត្រូវលើកលែងទោសនិងចាប់ចង់បញ្ចូលគុកវិញបន្ទាប់ពីលោកហ៊ុន សែនស្រែក និងស្នើសុំ ដូចជាលោកញឹកប៊ុន ឆៃ មុនពេលឆ្នោតលោកត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទល្មើសគ្រឿងញៀន ប៉ុន្មានមិនបានប៉ុន្មានផង នាពេលបោះឆ្នោតជិតចូលមកដល់ លោកញឹក ប៊ុនឆៃត្រូវបានដោះលែងហើយឲ្យឈរជាប្រធានបក្សរហូតពេលនេះរដ្ឋមន្ត្រីអញ្ជើញចូលក្នុងរដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះដូចអាណត្តិមុនៗដែរ ។
