ប្រទេសខ្មែរបណ្ឌិតកាន់តែច្រើន ពលរដ្ឋកាន់តែវ៉ល់
នៅក្នុងរជ្ជកាលសម័យតេជោ មានការវិវត្តកាន់ តែច្រើនហើយប្លែកៗ ប្លែកទាំងអាគារ គមនាគមន៏ ព្រៃភ្នំតំបន់ធម្មជាតិ ទេសចរណ៏ប្រាង្គប្រាសាទ បឹងបួរសមុទ្រ ។ ព្រៃប្រែវាល ភ្នំបែរជាជ្រោះ សមុទ្រក្លាយជាថ្លុកត្រពាំងភ្នំ គមនាគមន៏ក្លាយប្រឡាយទឹកទៅវិញ ។ បើដូច្នេះមិនយូរទេ ប្រហែលជារជ្ជកាលនេះនឹងផ្លាស់ប្តូរពលរដ្ឋឲ្យក្លាយជាដុំថ្ម ឬជាមនុស្សយន្តសម្រាប់ដឹកជញ្ជូនបម្រើពួកមន្ត្រីក៏មិនដឹង។ សមិទ្ធផលទាំងនេះជាស្នាដៃរបស់លោកធំអ្នកប្រាជ្ញសម័យតេជោ ហើយក៏ជាគោលនយោបាយឈ្នះៗមិនដែលចាញ់របស់សម្តេចដែរ ។
កាលឆ្នាំ១៩៩៨នយោបាយឈ្នះៗដកខ្មែរក្រហមចេញពីព្រៃ សំឡូត សំពៅលូន ប៉ៃលិន គិរីដងរែក ។ ខ្មែរក្រហមចេញភ្លាម គេនាំគ្នាកាប់ព្រៃឈើដឹកជញ្ជូននាំចេញទៅឲ្យយូនចិនទាំងយប់ថ្ងៃ ឲ្យចិនយួន ចូលមកទន្ទ្រានជីករ៉ែមាសពេជ្រខ្មែរគ្រប់ទីកន្លែង គេថា«យើងឈ្នះទាំងអស់គ្នា» ។ 
ឆ្នាំ២០០៥គេនាំគ្នាបង្កើតច្បាប់សន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែម ផ្ទុយពីសន្ធិសញ្ញាក្រុងប៉ារីសដែលទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ តម្រូវឲ្យចាត់ទុករាល់ច្បាប់ទាំងឡាយដែលបង្កើតឡើងក្នុងរដ្ឋកម្ពុជា ដែលជារដ្ឋស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមន៏យួនជាមោឃៈ ព្រោះច្បាប់ទាំងនោះនាំឲ្យខ្មែរបាត់បង់ផល ប្រយោជន៏ជាច្រើន ដូចជាព្រំដែនទឹក ព្រំដែន គោកជាដើម ក្នុងនោះកោះត្រល់ផងដែរ។ ប៉ុន្តែរដ្ឋសម័យតេជោ និងបណ្ឌិតដ៏ល្បីៗរបស់ខ្មែរ បែរ ជាជួយបំពេញកិច្ចច្បាប់នេះទៅវិញ ហើយពួកគេនិយាយថាប្រទេសខ្មែរយើងបានចំណេញទឹកដីពីប្រទេសវៀតណាម ទាំងដែលភូមិផ្ទះរបស់លោក ហេងសំរិនត្រូវបានគេលើកឡើងថាយួនកាន់កាប់បាត់ទៅហើយ ជាងនេះទៅទៀតនោះ នៅតាមបណ្តោយព្រំដែន គេមិនដែលឃើញខ្មែរយើងហ៊ានចូលមើលសូម្បីបន្តិច សូម្បីតែគោក្របីក៏យួនចាប់ដែរបើហ៊ានទៅបះដំណាំរបស់ យួនដែលដាំលើដីខ្មែរនោះ ប៉ុណ្ណឹងហើយលោកធំៗ បណ្ឌិតៗយើងថាចំណេញទៀត ។ថ្មីៗនេះទៀត មានបណ្ឌិតបុរាណវិទ្យាម្នាក់នោះបានប្រែពាក្យខ្មែរ«គុក ស្មើពាក្យថាប៉ម ថាកន្លែង យាម កន្លែងធ្វើកម្មដ្ឋាន » ។ ខ្ញុំមិនដឹងថាបណ្ឌិតទាំងនោះ បានពាក្យនោះមកពីណា ថាគុកគឺប៉ម ប្រាង្គប្រាសាទនោះ ខ្ញុំរកមិនឃើញពាក្យទាំងនោះនៅក្នុងវចនានុក្រមខ្មែរសោះទេ នេះប្រហែលជាគេទើប កែប្រែថ្មីមិនដឹង ទើបគុកប្រែទៅជាប្រាសាទវិញហើយ ។ បើដូច្នេះមែន ប្រហែលជាកូនខ្មែរត្រូវកែប្រែ ត្រូវសិក្សាពាក្យខ្មែរជាថ្មី ត្រូវរៀនប្រើពាក្យខ្មែរម្តងទៀតហើយៗ គួរតែហៅគុកព្រៃសជាដើមនោះ ថាជាប្រាសាទសម្រាប់ធ្វើកម្មដ្ឋានរបស់មនុស្ស ។
ក្រៅពីបណ្ឌិតខ្លះ(សុខទូច)គេថាគុកគឺប៉ម ប្រាសាទ កន្លែងធ្វើកម្មដ្ឋានជាដើមនោះ ក៏មានបណ្ឌិតដ៏ល្បីរន្ទឺមួយ ទៀតចង់កែប្រែពាក្យ«សង្គ្រោះ» ហើយបណ្ឌិតរូបនោះស្មើឲ្យពិនិត្យតាក់តែងច្បាប់ហាមប្រាមប្រើពាក្យ សង្គ្រោះនេះ ដោយគេយល់ថាជាពាក្យបដិវត្តន៏ នាំឲ្យមានកើតចលចល មានសង្គ្រាម គ្រោះថ្នាក់ដល់ជាតិខ្មែរ មានគ្រោះមហន្តរាយដល់ប្រទេសកម្ពុជា ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលចំឡែកនោះ បណ្ឌិតដែលអ្នកនិយមលេងបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកហៅថា« បណ្ឌិតក្រៀវជ្រូក»មិនមានមតិយោបល់បន្តិច ចំពោះបុគ្គលណា(ហ៊ុនសែន)ដែលប្រើពាក្យថាសង្គ្រាមទេ។ ជាងនេះទៅទៀតអ្នកបាញ់បោះ វាយទាត់ធាក់គេ សម្លាប់គេពុំដែលឃើញមានសមត្ថកិច្ចខ្មែរចាប់បាន ឲ្យទទួលទោសទណ្ឌទេ គេមានឃើញតែឃាតក អ្នកវាយ បាញ់បោះទាំងនោះរស់នៅដោយសេរី បានបុណ្យសក្តិ ជុំគ្រួសារ ចំណែកពលរដ្ឋសាមញ្ញវិញ ឃើញតែទឹកភ្នែក ជាក់គុក និងស្លាប់ដូចសត្វព្រលាត់ តាមផ្លូវ ក្នុងព្រៃ។ ខ្មែរសព្វថ្ងៃនេះ ខាតគេប្រើពាក្យថាចំណេញៗទៅខាត សង្គ្រោះជាសង្គ្រាម មានគេថាក្រ ល្អគេថាអាក្រក់ ត្រសក់គេថាត្រឡាច ជេរគេថាប្រដៅទូន្មានវិញ ។ សង្គមខ្មែរវិលវល់ ឡប់ពេញផ្ទៃប្រទេស មិនដឹងជានរណាជាបណ្ឌិតពិត នរណាជាពាលពិតទេ ។ បណ្ឌិតកាន់តែច្រើន អ្នកឆ្កួតវង្វែងកាន់តែច្រើន អ្នកធំឧកញ៉ាកាន់តែច្រើន អ្នកក្រកាន់តែច្រើន អ្នករត់ចោលស្រុកទៅធ្វើខ្ញុំបម្រើបរទេសកាន់តែច្រើន ចាកចោលស្រុកទេសស្ងាត់ភូមិស្រុក ។ ប៉ុណ្ណឹងហើយលោកសុខ ឥសាន្តថា «មានជនចំណាក់
មែនឡប់វ៉ល់តែបក្សធំៗ បណ្ឌិតល្បីៗទេ សូម្បីតូចៗក៏ពូកែប្រែឡប់ក្រឡាប់ចាក់ណាស់ដែរ គេថា«ពាក្យ អាឈាមឆ្កែ អាចោរថង់យាម អាត្រងោល ឈាមម៉ែហែងឈាមឆ្កែ» ជាដើមនោះជាពាក្យដៀល មិនមែនជាពាក្យជេរប្រមាថនោះទេ ជាពាក្យប្រៀនប្រដៅ ទូន្មានឲ្យល្អ ជាវប្បធម៌របស់បក្សគេ (LDP) ហើយគេនាំគ្នាបង្កើតពាក្យជេរអាឈាមឆ្កែ ម៉ែហែងឈាមឆ្កែនេះឲ្យកូនចៅសមាជិកគេ ជេរពេញបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក គ្រប់វេទិកា ចំពោះពលរដ្ឋខ្មែរណាមិនយល់ពីសម្ព័ន្ធរបស់គេ ។ មិនមែនដៀល ដៀមដាមត្រឹមពលរដ្ឋសាមញ្ញ និងព្រះសង្ឃពុទ្ធសាសនាប៉ុណ្ណោះទេ សូម្បីព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ជានិមិត្ត ជាសក្ការៈនៃប្រជាជនខ្មែរក៏ប្រធានបក្សរូបនេះប្រើពាក្យដ៏សែនគ្រោតគ្រាតដែរ ។
បើខ្មែរសម្បូណ៍តែមនុស្សបែបនេះ បណ្ឌិតបែបនេះ មន្ត្រីវង្វែងវង្វាន់យ៉ាងនេះ ចេះតែបំភ័ន្តបំភ្លៃ ចំណេញទៅខាតៗទៅចំណេញ គេរំលោភបំពានខ្មែរទៅថាខ្មែរចំណេញ ឆ្កួតទៅជាយ៉ាងនេះ តើកូនខ្មែរនឹងមានអ្វីជាទីពឹង តើទំពាំងខ្មែរក្លាយជាទំពាំងស្អីទៅ ឫស្សីស្អីទៅ ?
សូមអស់លោកពិចារណាចុះ ថាខ្មែរទៅអនាគតនឹងទៅជាយ៉ាងណា ?
